De taak van een psycholoog is het helpen beteren van het mentaal welzijn. Er bestaan heel wat misconcepties over hoe ze dit doen, die vaak voortkomen uit stereotypes en onwetendheid. Hieronder worden vijf vaak voorkomende misconcepties over psychologen besproken om zo een beter beeld te schetsen over de werkelijke inhoud van hun job.

1. “Psychologen kunnen gedachten lezen.”

Een vraag die een psycholoog vaak krijgt na een eerste gesprek is: “Kan je me nu zeggen wat mijn probleem is? Wat heb ik?”

De antwoord op deze vraag hebben psychologen niet. Vaak denken mensen dat psychologen gedachten kunnen lezen en na één gesprek van 50 minuten alles weten over een persoon. Psychologen bezitten geen bovennatuurlijke krachten waardoor dit mogelijk is. 

Wat psychologen wel doen is vragen stellen en observeren. Wanneer er nood is aan diagnosestelling wordt er gebruikgemaakt van zelfrapportage en testing om cliënten beter te begrijpen. Om een duidelijk beeld te stellen van een cliënten zijn meerdere sessies nodig en een goede samenwerking.

2. “Psychologen lossen je problemen voor je op.”

Een andere vraag die een psycholoog vaak krijgt na een sessie is: “Kan je mij nu vertellen hoe ik dit probleem kan oplossen? Wat moet ik nu doen?”

Er bestaat bij sommige mensen de misconceptie dat een psycholoog een pasklare oplossing biedt voor hun problemen en ze snel ‘geneest’. Dit idee gaat gepaard met de verwachting dat de psycholoog advies geeft over wat iemand moet doen, en dat het proces snel en eenvoudig is.

De job van een psycholoog bestaat eruit mensen te helpen om zelf inzicht te krijgen in hun gedrag en denkpatronen. Therapie is een proces waarin de cliënt zelf een actieve deelnemer is en zelf werkt aan verandering. Het is vaak een lang proces met als doel dat de cliënt verantwoordelijkheid neemt voor hun eigen welzijn en de vaardigheden ontwikkelt om om te gaan met uitdagingen. De psycholoog heeft een begeleidende en ondersteunende rol. In plaats van direct advies, geven ze cliënten de hulpmiddelen en technieken om zelf keuzes te maken en nieuwe perspectieven te ontdekken.

Geen kant-en-klare oplossingen dus.

3. “Psychologen werken alleen met ‘gekke’ mensen.”

Jammer genoeg bestaat er tot op heden de misvatting dat enkel ‘gekke mensen’ naar een psycholoog gaan, waardoor het voor sommigen moeilijk is om een eerste stap te zetten naar hulp. Ze willen immers niet als ‘gek’ worden bestempeld.

Het idee bestaat dat psychologen enkel werken met cliënten die ernstige psychische stoornissen hebben klopt niet.

Psychologen werken met een breed scala aan cliënten met diverse hulpvragen. Ze helpen niet alleen mensen met ernstige mentale aandoeningen, maar bieden ook ondersteuning aan mensen die kampen met alledaagse problemen zoals stress, relatieproblemen, angsten, en persoonlijke ontwikkeling. Met andere woorden, zaken waarmee we allen worden geconfronteerd in ons leven. Therapie is dus niet enkel bedoeld voor crisisbeheersing, maar kan een waardevolle preventieve maatregel zijn om mentale gezondheid te versterken en veerkracht op te bouwen.

4. “Psychologen hebben hun eigen leven perfect op orde”

Je leven op orde hebben is een wens, maar de realiteit ligt toch anders.

Er is een onderstelling dat psychologen zelf vrij zijn van problemen. Ze horen immers experten te zijn in de menselijke geest.

Psychologen zijn gewone mensen net als iedereen. Dit betekent dat ook zij dus, net als iedereen, vatbaar zijn voor stress, angst, verdriet, en relationele uitdagingen. Hoewel ze dankzij hun professionele kennis hun eigen problemen beter kunnen begrijpen, betekent dat niet dat ze altijd alles onder controle hebben. Ze kunnen zelf ook behoefte hebben aan hulp. Het wordt hen aangeraden regelmatig naar een collega te stappen voor supervisie of therapie om hun eigen geestelijke gezondheid te onderhouden.

5. “Een psycholoog gaat altijd op zoek naar je jeugdtrauma’s”

Er is een assumptie dat een psycholoog vooral geïnteresseerd is in de cliënt hun kindertijd en daar de verklaring zoekt voor elke vraag. Binnen bepaalde vormen van therapie klopt dit, maar dit is niet altijd het geval. Er zijn vormen die zich richten in het hier-en-nu, bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie.

Ook hangt het ook af van de hulpvraag. Het hoeft niet elke gesprek over je jeugd te gaan. Als cliënt kan je, als actieve deelnemer, mee bepalen welke richting het gesprek zal gaan.

Conclusie

Psychologen hebben de functie mensen ondersteuning te bieden op het gebied van mentale gezondheid en welzijn. Voor velen is het niet duidelijk hoe psychologen deze rol op zich nemen. Dankzij dit artikel hopen we dat er een beter en realistischer beeld is over wat een psycholoog doet, en dat enkele misvattingen die er bestaan uit de wereld kunnen worden geholpen. Ook hopen we dat dit de drempel om naar een psycholoog te stappen kan verlagen.